Amasya, Karadeniz Bölgesi’nin Orta Anadolu Bölümü’nde yer alan, Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden biridir. Osmanlı Dönemi’nde medreselerinde yetiştirdiği şehzadeler ile ünlenen kent, Ferhat ile Şirin efsanesinin yaşandığı yer olarak da bilinir. Milli Mücadele esnasında Mustafa Kemal Atatürk’ün genelge yayınlayıp, halkı mücadeleye davet ettiği kent olmasıyla da tarihi bir öneme sahiptir.
Amasya’nın tarihi, Milattan Önce 4000 yıllarına dayanmaktadır. Hititler, Asurlar, Pers Krallığı, Makedonya İmparatorluğu, Pontus Krallığı, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Araplar, Danişmendoğulları Beyliği ve Osmanlı Devleti bölgede hüküm sürmüştür. Bu çok çeşitlilik, günümüze tarihi bir miras olarak kalmış ve Amasya’yı önemli tarih merkezlerinden biri yapmıştır.
Amasya Bayezid Yazma Eserler Kütüphanesi, 7. yüzyıldan kalma Osman Bin Afsan’a (III. Halife Hz. Osman) ait Kuran-ı Kerim örneklerinin yer aldığı, 7000’den fazla el yazması eserin bulunduğu önemli bir mekandır. Kütüphanede Arapça, Farsça ve Osmanlıca eserler bulmak mümkündür. Eserlerin büyük çoğunluğunu astronomi, tıp, edebiyat, felsefe gibi bilimler ve psikoloji, sanat gibi türler oluşturmaktadır.
Günümüzde, Sabuncuoğlu Tıp ve Cerrahi Tarihi Müzesi olarak hizmet veren, 18. yüzyıla kadar Amasya Darüşşifası adıyla hastane olarak kullanılan, 1308 yılında yaptırılmış olan tarihi bina, geçen yüzlerce yıla rağmen hala sapasağlam ayakta durmaktadır. Müzede, daha önce tedavi amaçlı kullanılan çeşitli aletler tanıtılmaktadır.
Tarihi Amasya Konakları, Hazeranlar Konağı Etnoğrafya Müzesi, Amasya Müzesi, şehir merkezinde bulunan Atlı Park, Şehzadeler Evi Müzesi, Milli Mücadele Müzesi, Harşena Kalesi, Tarihi Gül Evi, Amasya’nın Ayasofya’sı Maden Camii, Merzifon Abide Hatun Camii ve Yeşilırmak kıyısında bulunan seyir terasları, Amasya’ya gidildiğinde mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerdir.
Işıklandırılan Kral Kaya Mezarları ile muhteşem bir görünüme sahip olan kentte, Yeşilırmak Vadisi’nde irili ufaklı 23 antik mezar bulunmaktadır. En büyüğü 15 metreye ulaşan bu mezarların bir kısmı antik yollarla birbirine bağlanmıştır.
Kayalara oyulmuş olan bir başka harika da Ferhat Su Kanalı’dır. Pers Dönemi’nde yaşadığına inanılan Ferhat’ın sultanın kardeşi Şirin’e aşık olması, sultanın Şirin’i Ferhat’a vermek için şehre su getirmesini şart koşması sonucu Ferhat, bu şevkle dağa kanal açıp suyu getirmeyi başarsa da sultanın tuzağıyla hayatını kaybetmiştir. Ferhat’ın yaptığına inanılan antik su yolu halen ziyarete açıktır.
Şehzadeler Şehri olarak anılan ve organik tarımı ile ünlü olan Amasya’da Yalıboyu Evleri’nde bakla dolması, keşkek ve şehzade tatlısı yemeden ziyaretimizi tamamlamazsak olmaz. Anadolu’da bir ışık gibi parlayan Amasya, tarihi geçmişi ve kendine has hikayeleri ile ziyaretçilerini bekliyor.
