denizcilik terimleri
KERTERİZ : Sabit bir cismi hedef alıp gitmek.
ALESTA : Hazırlık komutu.
BAŞTAN KARA : Teknenin yanaştığı yere veya iskeleye baş taraftan yanaşması.
KIÇTAN KARA : Teknenin iskeleye veya başka bir yere kıç taraftan yanaşması.
BORDALAMAK : Teknenin iskeleye yandan yanaşması.
AYI BACAĞI : Pupada ana yelkenin bir tarafta, flok veya cenovanın diğer tarafta olma durumu.
İĞNECİK GİTME : Rüzgarın tam arkadan veya 180 dereceden gelmesi.
ORSA : Rüzgara en dar açı ile yaklaştığımız seyir türüdür.
APAZ : Rüzgara dik bir açıyla gidilen seyirdir veya rüzgarın tekneye yandan gelmesi olarak tanımlanabilir.
PUPA : Rüzgarın tekneye arkadan gelmesi ile gidilen seyirdir.
KNOT : Rüzgar birimidir. (deniz mili/saat)
İSKELE : Teknenin sol tarafına denir. Kırmızı renk ile gösterilir.
SANCAK : Teknenin sağ tarafına denir. Yeşil renk ile gösterilir.
CAMADAN VURMAK : Yelken alanını küçültme işlemidir.
KONTRA : Karşı anlamına gelir.
ARYA : Bayrağı basmak anlamında kullanılır.
VİRA : Çapa çekmek anlamında kullanılır.
FORA : Yelkenleri basmak anlamında kullanılır.
TOKA : Arya edilen bayrağın bağlanması.
TORNİSTAN : Geri geri gitmek.
FAÇA FLOK : Flok yelkeninin tersten doldurulması.
KÖRE KALMAK : Yelkenlerin rüzgar almaması durumu.
BOFOR : Rüzgar birimi.
PALAMAR HALATLARI : Tekneyi karaya bağladığımız halatların isimleridir.
AÇMAZ HALATLRI : Gemilerin limana bağlanması ve sahilden esecek rüzgârla rıhtımdan uzaklaşmaması için baş, kıç çizgisine dikey olarak bağlanan kısa halatlardır.
RODALAMAK : İskotaların toplanması.
NETA ETMEK : Teknenin veya donanımlarının düzenlenmesi.
BOŞUNU ALMAK : Halatların bir önceki konumundan daha gergin hale getirilmesi.
ÇAPARİZ : Donanımların veya sistemlerin düzenli çalışmaması hususu.
PUPA PALANGASI : Bumbanın yüksekliğini veya yukarı aşağı hareketini ayarlayan kısımdır.
İSKOTA : Yelkenlere açı vermek için kullanılan halat.
BORDA : Teknenin yan tarafı.
ISTRALYA : Direk ve çubukların cundalarında baş ve kıça doğru inen sabit arma, veya teknelerin postalarını baştan kıça kadar birbirlerine bağlayan kuşak.
ÇARMIH TELİ : Çarmıhlar direğin sağına ve soluna konan yatay çubuklardır.
CEMKİLİT : Halatları sabitlemek için kullanılan parça.
GENOVA : Ana direğin önündeki yelken.
FLOK : Direğin ön kısmında ve bir yakası bas ıstıralyaya bağlı sekilde çalışır. Genova yelken de denir.
BUMBA : Ana direğe ve anayelkene bağlı olan direk.
BALON GÖNDERİ : Balon yelkenini rüzgar üstüne taşımak için kullanılan ve balonu düzgün bir şekilde kullanmamızı sağlayan, ana direğe bağlanan yardımcı direk.
SALMA : Teknenin rüzgar altına kaymasını engelleyen ve dengesini sağlayan, teknenin altındaki parça.
DÜMEN : Teknenin kıç tarafında bulunan, tekneye yönünü veren kısım.
YEKE UZATMASI : Dümene bağlı olan ve dümeni rahat bir şekilde kontrol etmemizi sağlayan parça.
GURÇATA : Ana direk üzerindeki çubuğun armasını yapmak ve üzerlerine çanaklık kurmak için mauna kollarının üstüne ve omurgaya aykırı konulan ağaç kütükler.
MANDAR : Yelkenlerin basılmasına yardımcı olan halat.
ÜST BASKI : Balon gönderini yukarı kaldırmak için kullanılan halat.
ALT BASKI : Balon gönderini sabitlemek için kullanılan halat.
BALON : Baş ıstıralyanın da önünde açılan üçüncü tip yelkene “balon” yelken denir. Yarışlarda kullanılan yelkendir.
ARKA YAKA : Ana yelkeni bumbaya yaklaştırarak, rüzgar alışını değiştirdiğimiz halat.
KANİNGAM : Ana yelkeni yukarıdan aşağıya doğru gerdirip bağladığımız halat takımı.
DOLAP DÜMEN : Yeke dümen yerine direksiyon şeklinde kullanılan dümen türü.
SİNTİNE : Geminin en altında bulunan ve kirli atıkların bulunduğu bölüm.
OMURGA : Tekne iskeletinin altında ve ortasında yer alır.
BODOSLAMA : Teknenin başını ve kıçını oluşturmak için uzanan, düşey veya eğik, omurganın devamı olan uzantı.
POSTA : Omurgaya bağlanan teknenin kaburgasını meydana getiren eğri araçlardır.
KEMERE : Karşılıklı postaları birbirine bağlayan teknenin enlemesine, kirişlerine ve teknenin en geniş yerine denir.
KEMERE HATTI : Teknenin ortasından geçen ve omurgaya dik olan hattır.
AYNA : Teknenin kıç şeklini düzleştirmek için kıç bodoslamaya bağlanan enine parçaya denir.
KÜPEŞTE : Posta başlarını tekne boyunca bağlayan ve güvertenin en dıştaki ilk parçasıdır.
GÜVERTE : Kemerlerin üzerini kaplayan ve baştan kıça uzanan alana denir.
BORDA KUŞAKLARI (YUMRU) : Borda kaplamasını çarpma ve vurmalara karşı koruyan ve tekne boyunca uzanan yuvarlak çıkıntıdır.
ISKAÇA : Direğin tabanıyla oturduğu yere denir.
DÜMEN PALASI : Kıç bodoslamaya takılan, teknenin istenilen yönde gitmesini ve dönmesini sağlayan levhaya denir.
DÜMEN YEKESİ (YEKE) : Dümen palasını kontrol eden parça.
PUNTEL : Teknenin etrafına güvenlik amacıyla konulan vardavela tellerini destekleyen dikme çubuklara denir.
VARDAVELA : Tekne etrafını güvenlik amacıyla koruyan tellere denir.
BORDA : Teknenin su kesiminden yukarıda kalan dış kısmına denir.
KARİNA : Teknenin su altında kalan dış kısmına denir.
ALABANDA : Teknenin su üstünde kalan iç kısmına denir.
ABORDA : Bir teknenin, bir başka tekneye, rıhtıma veya iskeleye bordasını vererek yanaşmasına denir.
ALARGA : Bir teknenin sahilden açıkta durması, beklemesi durumuna denir.
AVARA : Teknenin yanaşık olduğu yerden ayrılması.
ALABORA : Bir teknenin ters dönmesine denir.
ARMA : Yelkenli teknelerde, direk ve yelken ile ilgili özellikleri kapsayan genel terime denir.
ISTRALYA : Bir teknede direği baş-kıç doğrultusunda destekleyen tellere denir.
ÇARMIH : Bir teknede direği bordalar istikametinde destekleyen ve iki yandan tekne gövdesine bağlayan tel veya çubuklara denir.
ISKOTA : Yelkeni kontrol eden ve kontrol ettiği yelkene göre isimlendirilen halata denir.
MANDAR HALATI : Yelkeni basıp indirmeye yarayan halat.
GURCATA : Yelkenli teknelerde direğin orta boyunda veya yukarısında çarmıhları iki yana doğru açan çıkıntılara denir.
KONTRA : Bir yelkenli teknenin rüzgarı kullandığı taraf.
TRAMOLA : Yelkenli teknenin rüzgar üstüne doğru dönerek kontra değiştirmesi.
KAVANÇA : Yelkenli teknenin rüzgar altına doğru dönerek kontra değiştirmesi.
VOLTA : Halatın koç boynuzu, anele gibi yerlere bağlanması.
FORA : Bir yere bağlı halat veya düzeneğin çözülmesi, çıkarılası veya açılması.
ARYA : Bir halat yardımıyla yukarı çekilmiş yelken, flama gibi şeylerin aşağıya indirilmesi..
HİSA : Herhangi bir şeyin (yelken gibi) yukarı kaldırılması, çekilmesi.
MAYNA : Yükün indirilmesi, aşağıya doğru yavaşça bırakılması.
LAÇKA (LAŞKA) : Halatın tamamen elden çıkarılmadan boşlanması.
VARDA : Sakın, kendini kolla kaçınılması.
TOKA : Bir cismin istenilen yere çıkarılması.
VİRA : Halatı çekmek veya yükseltmek.
MOLA : Bir halatın bağlı olduğu yerden tamamen bırakılması. (Foranın karşıtıdır)
LAVA: Eldeki halatın çekilmesi, gerilmesi.
ALESTA : Bir işin yapılmasına “hazır ol” uyarısı veya işin yapılmasına hazır olunduğunun bildirilmesi.
BAŞTAN KARA : Kıçtan demirleyip, tekneyi baştan karaya bağlamak.
KIÇTAN KARA : Baştan demirleyip, tekneyi kıçtan karaya bağlamak.
PRUVA : Teknenin ön kısmından yani baştan ileri ufuk yönündeki alana denir.
PUPA : Teknenin arkadan yani kıçtan ileri ufuk yönündeki alana denir.
RÜZGAR ÜSTÜ : Rüzgarın estiği taraf.
RÜZGAR ALTI : Rüzgarın esmediği taraf.
ANELE : Hareketli demir halka. (Çapanın halat veya zincire bağlanan hareketli halkası)
KALOMA : Çapaya bağlı halat veya zincire denizde verilen uzatma payı.
APİKO : Çapanın dipten kopmadan önceki durumu, zincir dikine ve gergin durumdadır.
SALPA : Çapanın dipten koptuğu, zincirin sallandığı an.
AGANTA : “Kaçırma, tut” anlamındaki komut.
LUMBOZ : Bordalara açılmış ve teknenin içine hava ve ışık girmesini sağlayan sızdırmazlara denir.
FİRENGİ DELİĞİ : Güvertede biriken suları boşaltması için teknenin küpeştesine açılan deliklere denir.
USTURMAÇA : Teknenin iskeleye veya başka bir tekne üzerine bağlanırken zarar görmemesi için araya koyulan sentetik maddelerden yapılmış balon veya silindir şeklindeki yastıklara denir.
MANİKA : Hava akımını içeri yönlendirerek, tekne içinin havalandırılmasını sağlayan donatıya denir.
ÇIMA : Halatın uç tarafı.
BEDEN : Halatın yükü taşıyan kısmı.
HALAT : Çevresi 2,5 cm’den veya çapı 8 mm’den büyük, tel veya bitkisel, sentetik liflerden örülü iplere “halat” denir.
EL İNCESİ : İnceliği ile 2,5 cm’ye kadar atılabilen ve asıl halata kılavuzluk yapan iplerdir.
FUNDA : Demirin atılması.
VİRA : Demirin alınması.
KALOMA : Demirleme için bırakılması gereken zincir veya halat miktarı.
TONOZ : Su içine yerleştirilen ve teknenin bağlanmasını sağlayan beton ağırlık.
IRGAT : Teknenin ağır olan demirini çekmeye yarayan motorlu vinç.
HIRÇA MAPASI : Demirleme zincirinin sonunu tekneye bağlayan mapa
